DEZE WEBSITE IS EEN PUBLICATIE VAN STICHTING DE TRADITIE

menu UK NL

Stichting De Traditie  -

 Cultureel Erfgoed



Disclaimer & Copyright notice     Home    Bestuur Doelstellingen       Collectie       MUSEUM-EXPO      SDT Publicaties     Woordenlijst     Funding  












Nijmegen - Muziek

Arie Peters' studieklavier voor beiaard               








naar Chronologisch Overzicht  > > > > VÓÓR 1936  -  STEVENSTOREN  -  SPEELTAFEL VAN DE BEIAARD


Nijmegen speeltafel



Tot de nalatenschap van één van Nijmegen's voormalige beiaardiers,  Willem de Vries, behoort een foto van de speeltafel van de beiaard van de Stevenstoren, genomen in de periode vóór 1936. Het was deze speeltafel waarop Arie Peters na zijn benoeming tot stadsbeiaardier van Nijmegen in 1936 de beiaard tot zingen kon brengen. Onwillekeurig vraagt men zich bij het horen van het beiaardspel af waar een beiaardier oefent voordat hij de beiaardklanken over de stad uitstrooit. Hoe Arie Peters zich als leerling-beiaardier het beiaardspel heeft eigen gemaakt voor zijn benoeming in Nijmegen (1936) is niet meer volledig te achterhalen. Volgens zijn eigen opgave heeft hij destijds beiaardlessen genoten van Jan Wagenaar, beiaardier van de Domtoren te Utrecht. Vermoedelijk is dit J.A.H. Wagenaar II (J.A.H. Wagenaar II  1894 – 1937) geweest, beiaardier van de Dom tot 1937. Zeker is ook dat Arie Peters in 1939 de beiaardschool 'Jef Denyn' te Mechelen bezocht heeft teneinde zijn beiaardspel te vervolmaken. Zeker is ook dat zijn schoonvader een oefenklavier voor hem gemaakt heeft voor thuis. Vooralsnog is niet bekend welke speeltafel model gestaan heeft voor het oefenklavier. Wanneer het oefenklavier vóór zijn benoeming in Nijmegen geconstrueerd is, zou de speeltafel van de beiaard van de Domtoren te Utrecht model gestaan kunnen hebben; wanneer het na zijn benoeming gebouwd werd, diende waarschijnlijk de speeltafel van de beiaard van de Stevenstoren als voorbeeld.
  • Afbeelding links: Foto van de speeltafel van de beiaard van de Stevenstoren te Nijmegen vóór 1936, uit de nalatenschap van Willem de Vries. 







  • 1938  -  DE SPEELTAFEL VAN HET  KLOKKENSPEL VAN DE STEVENSTOREN TE NIJMEGEN

    Nijmegenstudieklavier
    Het weekblad Panorama van 1938 besteedde op een tweetal bladzijden aandacht aan het klokkenspel van de Stevenstoren te Nijmegen. Enthousiast wordt de tocht naar boven, naar de luidklokken, de speeltrommel, het stokkenklavier, en de speelklokken beschreven. Terloops wordt melding gemaakt van afwerking van de oude muren  en de zware balken die de toren dragen. Een en ander wordt geïllustreerd met schitterende foto's van het inwendige van de toren, van het uitzicht , maar ook van de karakteristieke gebouwen rond de Grote Markt.
    Stichting De Traditie vond in deze aflevering van Panorama een tweede afbeelding van de speeltafel van het klokkenspel. Daaruit kan met grote waarschijnlijkheid worden afgeleid dat het oefenklavier dat  Carel Alexander Walhof maakte voor zijn schoonzoon-beiaardier Arie Peters, een vrij exakte kopie is van de speeltafel van het carillon van de Stevenstoren. Opvallend is ook dat de bank waarop de beiaardier zit extra verankerd is aan de muren via een stevige balk. De Panorama-aflevering maakt ook kort melding van de eerdere beschietingen en branden beschadigingen en verbouwingen van de toren: 1326, 1429,  en 1569,  Het huidige uiterlijk schijnt te dateren van 1675. Het bombardement van de toren en kerk door de geallieerden in 1944 voegde een nieuw element aan de bouwhistorie toe.
  • Afbeelding links: Een foto van Arie Peters achter de speeltafel van het klokkenspel van de Stevenstoren te Nijmegen (bron: Panorama 14 juli 1938)..







  • 1936  -  HET STUDIEKLAVIER THUIS

    Nijmegen
              studieklavier
    Omdat Nederland vóór 1953 nog niet beschikte over een beiaardschool waren aankomende beiaardiers aangewezen op de wereldberoemde beiaardschool 'Jef Denyn' te Mechelen, en op het beschikken over een oefenklavier thuis.  Hoewel Arie Peters - voormalig stadsbeiaardier van Nijmegen, Haarlem, en Cuijck - niet uit een beiaardiersfamilie stamde, beschikte hij toch over een studieklavier thuis, waarop hij beiaardbespelingen kon voorbereiden. Het studieklavier was vervaardigd door zijn schoonvader, Carel Alexander Walhof, een voortreffelijk meubelmaker. Het instrument bracht weliswaar geen welluidende klanken voort, maar bood heel wel de mogelijkheid motoriek en muzikaliteit tot harmonie te laten geraken, voordat het beiaardspel daadwerkelijk over de stad werd uitgestrooid. We spreken over de periode 1936 - 1971. Van 1971 tot  en met 2009 was het instrument in opslag. Arie's stokkenklavier werd na zijn actieve periode tijdelijk ondergebracht in de collectie van Stichting De Traditie, van waaruit gezocht werd naar een passende nieuwe bestemming. Even leek het er op dat het instrument een plaatsje zou krijgen in de benedenruimte van de Stevenstoren te Nijmegen, maar hoewel Het Gilde Nymegen erg enthousiast was, dacht de eigenaar van de Stevenstoren - de Gemeente Nijmegen - er anders over.  Via bemiddeling van de toenmalige secretaris van de Nederlandse Klokkenspel Vereniging, Janno den Engelsman, kwam vervolgens de veelbelovende Japanse beiaardier Toru Takao in beeld. Op 03 oktober 2010 werd het oefenklavier overgedragen aan Toru Takao, bij wie het een nieuw thuis gevonden heeft.  Zie ook de afbeelding van de speeltafel van de beiaard in de Stevenstoren na de restauratie in 1952, en het artikeltje Peters-RC 2011. Toru Takao en Arie Peters' stokkenklavier (1936). SDT Ref. Ser. Neth. 1, 1-2.
  • Afbeelding links: Een foto van bovengenoemd studieklavier voor beiaard op de werkkamer van Arie Peters te Nijmegen, omstreeks 1950 (Carel Alexander Walhof fecit ).








  • 20200810